هر آنچه که باید درباره کمبود ویتامین دی بدانید
ویتامین دی (ویتامین D) به بدن شما کمک میکند تا کلسیم موجود در مواد غذایی را جذب کند. کلسیم یکی از اجزای اصلی ساختمان استخوانها است. این ویتامین در حفظ عملکرد صحیح سیستم عصبی، عضلانی و ایمنی بدن نیز نقش دارد.
اصولا شما میتوانید ویتامین دی را از طریق پوست، رژیم غذایی و مصرف مکملها دریافت کنید. بدن شما این ویتامین را به طور طبیعی پس از قرار گرفتن در معرض نور خورشید تولید میکند. ازآنجاییکه قرار گرفتن بیشازحد در معرض نور خورشید می‌تواند منجر به پیری و سرطان پوست شود، بسیاری از افراد سعی میکنند ویتامین دی را از منابع دیگر تامین کنند.
کمبود ویتامین دی مسالهای نگرانکننده و با خطر بروز مشکلاتی مانند افسردگی، کاهش تراکم و پوکی استخوان همراه است. در ادامه به جزئیات بیشتر این مساله خواهیم پرداخت.
برای پیشگیری از کمبود ویتامین دی، روزانه به چه مقدار از آن نیاز است؟
این مساله به سن و جنسیت شما بستگی دارد. طبق آخرین دستورالعمل ارائهشده:
- از تولد تا 12 ماهگی: 400 واحد بینالمللی (IU)
- کودکان 1 تا 13 سال: 600 واحد بینالمللی
- نوجوانان 14 تا 18 سال: 600 واحد بینالمللی
- بزرگسالان 19 تا 70 سال: 600 واحد بینالمللی
- بزرگسالان 71 سال و بالاتر: 800 واحد بینالمللی
- زنان باردار و شیرده: 600 واحد بینالمللی
علت کمبود ویتامین دی چیست؟
شما ممکن است به دلایل زیر دچار این مشکل شوید:
- از طریق رژیم غذایی ناسالم خود ویتامین دی کافی دریافت نمیکنید.
- بهدلیل مشکلات گوارشی مانند سوءجذب، بیماری کرون و سلیاک، ویتامین کافی را از غذا جذب نمیکنید.
- به اندازه کافی (روزانه 15 دقیقه) در معرض نور خورشید قرار نمیگیرید.
- کبد یا کلیههای شما بهدلیل نارسایی نمیتوانند ویتامین دی را به شکل فعال آن در بدن تبدیل کنند.
- داروهایی (مانند گلوکوکورتیکوئیدها، داروهای کاهنده کلسترول، ضدقارچ و ضدویروس ایدز) مصرف میکنید که بر توانایی بدن شما برای تبدیل یا جذب ویتامین دی تداخل میکنند.
- اخیرا جراحی بایپس یا اسلیو معده انجام دادهاید.
- دچار اضافه وزن یا چاقی هستید (زیرا چربی بدن می‌تواند به ویتامین دی متصل شده و از ورود آن به خون جلوگیری کند).
اگر دارای فاکتورهای خطر ذکرشده هستید، حتما با پزشک خود صحبت کنید. بهراحتی با انجام آزمایش خون میتوانید متوجه وضعیت خود بشوید.
عوارض کمبود ویتامین دی چیست؟
ازآنجاییکه کمبود ویتامین دی علائم مشخصی ندارد، ممکن است زمانی متوجه مشکل خود بشوید که دیگر عوارضی مانند پوکی استخوان که در ضعف و درد استخوانها و ضعف عضلانی موثر است، بروز کنند.
کمبود شدید ویتامین دی در کودکان می‌تواند باعث بروز راشیتیسم شود. راشیتیسم یک بیماری نادر است که منجر به نرمی و خمیدگی استخوانها میشود.
محققان اخیرا متوجه ارتباط احتمالی کمبود ویتامین دی با بروز چندین بیماری از جمله افسردگی، ریزش مو، دیابت، فشار خون بالا، سکته قلبی، سرطان (بهخصوص سرطان سینه) و شرایط خودایمنی مانند مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) شدهاند.
چگونه میتوان کمبود ویتامین دی را برطرف کرد؟
از مواد غذایی غنی از ویتامین دی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ماهیهای چرب مانند سالمون، تن و ماهی خالمخالی
- جگر گاو
- پنیر
- قارچ
- زرده تخم مرغ
پس بهتر است آنها را در رژیم غذایی خود بگنجانید. همچنین میتوانید این ویتامین را از مواد غذایی آماده مانند شیر، ماست، غلات صبحانه، آب پرتقال و نوشیدنیهای سویا غنیشده با ویتامین دی دریافت کنید. قبل از خرید این محصولات، حتما به برچسب آنها توجه کنید.
اگر آزمایش خون شما نشان میدهد که دچار کمبود ویتامین دی هستید، در مورد مصرف قرص مکمل با پزشک خود صحبت کنید. دقت کنید که در بسیاری از مولتیویتامینها نیز مقداری از این ویتامین وجود دارد.
آیا مصرف بیش ازحد ویتامین دی می‌تواند مضر باشد؟
بله، از علائم مسمومیت ویتامین دی میتوان به حالت تهوع، استفراغ، کماشتهایی، یبوست، ضعف و کاهش وزن اشاره کرد. تجمع بیشازحد این ویتامین در خون می‌تواند به کلیهها آسیب برساند. از طرفی، باعث افزایش سطح کلسیم در خون میشود که با عوارضی مانند گیجی و بینظمی ریتم قلبی همراه است.
اغلب این مشکل زمانی اتفاق میافتند که فرد بهصورت خودسرانه از مکملهای ویتامین دی استفاده کند. حتما با پزشک مشورت کنید.
سخن آخر
بنابراین، کمبود ویتامین دی یک مشکل خاموش است که بهمرور در قالب علائمی مانند ضعف استخوانها، ضعف عضلات و بروز بیماریهای جدیتر مانند دیابت، فشار خون بالا و سرطان خود را نشان میدهد. سعی کنید با انجام دورهای آزمایش خون، شروع یک رژیم غذایی سالم و مصرف مکمل از بروز آن پیشگیری کنید.
منابع:
https://www.healthline.com/nutrition/vitamin-d-deficiency-symptoms#_noHeaderPrefixedContent
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15050-vitamin-d-vitamin-d-deficiency